Blog

Trump botst met Zelenski en EU, Koude Oorlog in het Westen?

Op onze Boon & Knopers Substack-pagina doen we wekelijks verslag over de snel veranderende geopolitieke en monetaire machtsverhoudingen in de wereld. Twee weken geleden legden we uit waarom Europa en Oekraïne gepasseerd werden in de onderhandelingen en vorige week konden we al voorzien dat Europese regeringsleiders bakzeil zouden halen bij Trump. Hij heeft er geen twijfel over laten bestaan dat de oorlog moet stoppen en alle partijen die de oorlog willen voortzetten hoeven wat hem betreft niet aan tafel te zitten.

Op vrijdag 28 februari jl. waren we getuige van een spectaculaire wending in de geschiedenis. Voor het oog van de camera werd de Oekraïense president Volodymyr Zelenski persoonlijk op zijn plek gezet door Trump, op een manier en op een toon die zelden vertoond is in het Witte Huis. Wat bij Trump bijzonder slecht is gevallen, is de manier waarop Zelenski om is gegaan met zijn plan om een grondstoffendeal te sluiten. Het was een deal die gesloten moest worden bij Zelenski’s bezoek aan het Witte Huis.

Kan het Westen de komende vlucht uit valuta nog stoppen?

Ondanks zorgwekkende berichten over de Duitse industrie, een dreigende handelsoorlog en militaire escalatie tussen het Westen en Rusland staan aandelenkoersen en huizenprijzen op recordhoogte. Maar ook goud en Bitcoin tikken steeds weer records aan. Zowel risicovolle beleggingen als veilige havens doen het goed. Hoe kan dit? Waarom blijven de prijzen in beide categorieën zo snel stijgen?

Je zou misschien verwachten dat mensen met al die onzekerheden in de wereld op hun geld gaan zitten en hun toevlucht zoeken in de vermeende veiligheid van staatsleningen. Dat zou gepaard gaan met een lagere rente, dalende aandelenkoersen en dalende huizenprijzen. Paradoxaal genoeg zien we precies het tegenovergestelde. De economie draait op volle toeren en beleggers kopen alles wat los en vast zit.

In deze analyse kijken we eerst naar drie fundamentele veranderingen – op het gebied van economie, geopolitiek en maatschappij – die kunnen verklaren waarom inflatie een structureel probleem is geworden. Vervolgens blikken we vooruit op de toekomst. Wat zijn de gevolgen voor het Westen als we op deze koers blijven? En hoe kunnen we aan de inflatieval ontsnappen?

Victor Orbán: het Westen kan kiezen tussen verval of hervorming

De Hongaarse president Victor Orbán gaf op 27 juli jl. tijdens een bezoek aan een universitair zomerkamp in Transsylvanië een van de meest prikkelende geopolitieke lezingen van de afgelopen decennia (hier terug te lezen in een integrale vertaling door Frank Knopers). Omdat de lezing nogal wat aanknopingspunten bevat om de huidige sociologische, politieke en geopolitieke situatie in de wereld te duiden, vatten we de belangrijkste punten in deze analyse nog eens samen.

Orbán gaat in zijn lezing diep in op de tweedeling tussen westerse elites en hun eigen bevolking enerzijds en die tussen westerse en niet-westerse landen anderzijds. Als gevolg van deze tweedeling is er in het Westen sprake van versneld economisch, geopolitiek en cultureel verval. Orbán beschrijft in zijn lezing dat de oorzaak moet worden gezocht in de verzwakking van de drie belangrijke pijlers van de westerse dominantie van de afgelopen 500 jaar – religie, familiewaarden en de natiestaat. Terwijl Azië opkomt als een nieuw centrum van wereldmacht, staat het Westen voor een cruciale tweesprong: verder afglijden in verval of kiezen voor hervorming en vernieuwing.

Hoe Bitcoin een wereldwijd betaalmiddel kan worden

Met de komst van Bitcoin en de recente ontwikkelingen rondom digitaal centralebankgeld staan we opnieuw op een kruispunt. Laten we ons geldsysteem bepalen door overheden en centrale banken met de geplande invoering van digitaal centralebankgeld (CBDC) of kies de markt voor Bitcoin, een alternatieve vorm van geld die geen enkele centrale autoriteit kan sturen en die als een wereldvaluta gebruikt kan worden?

In deze analyse laten we zien op welke manier Bitcoin een wereldwijd betaalmiddel kan worden, of beter gezegd het fundament kan vormen voor een nieuw geldsysteem. Dat is nodig, omdat het vertrouwen in het huidige geldsysteem op basis van de Amerikaanse dollar tanende is en de markt zal uitwijken naar een alternatief. We beargumenteren dat dit alternatief eerder Bitcoin zal zijn dan digitaal centralebankgeld, omdat geen enkele CBDC de rol van de dollar als wereldmunt kan overnemen. Wat staat ons te wachten en hoe kan een geldsysteem op basis van Bitcoin eruitzien?

Drie pijlers van westerse macht brokkelen af

De hegemoniale status van de VS en het Westen berust op drie pijlers: monetaire en economische dominantie, hard power waar militaire kracht mee wordt gefinancierd en culturele soft power, die voortkomt uit de harde economische en militaire kracht. Alle drie pijlers verzwakken grotendeels door eigen toedoen. De monetaire en economische macht kalft af door het opheffen van de neutrale status van de dollar en de geopolitieke positie verzwakt door de-industrialisering en militaire overmoed.

Soft power wordt ondermijnd door culturele inertie en inconsequent en immoreel buitenlands beleid. Het verlies van soft power is misschien nog wel gevaarlijker dan dat van hard power, omdat het gebaseerd is op immateriële zaken als vertrouwen en respect. Het gezegde ‘vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard’ is dan ook een uitermate geschikte beschrijving van wat er op het spel staat.